Samenvatting bij voorkeur onder "Inhoud"!
geen titel
Vanuit de afdeling Stadsontwikkeling van de gemeente Groningen werkt de Vakgroep Erfgoed aan het ontwikkelen van een kerkenvisie. Deze visie bespreekt de toekomst van het religieus erfgoed in de gemeente Groningen. Het doel hiervan is te bekijken wat de staat is van de kerkelijke gebouwen en hoe kerken worden gebruikt en gewaardeerd. Ook wordt onderzocht wat de wensen en behoeften zijn van de verschillende betrokkenen. Momenteel is het project in een verkennende fase. In deze fase wil de opdrachtgever verschillende betrokken partijen spreken, zoals kerkbesturen, kerkeigenaren en erfgoedorganisaties. Ook inwoners zijn een belangrijke groep belanghebbenden. Daarom heeft de Vakgroep Erfgoed Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) gevraagd inwonerspanel Groningen Gehoord te bevragen over kerkgebouwen in de gemeente. In totaal vulden 4.814 panelleden de enquête in. Dit is een respons van 44%.
Bekendheid kerken
Wanneer wordt gevraagd naar de ‘spontane bekendheid’ van kerken in de gemeente Groningen, noemen respondenten vooral de grotere kerken in de gemeente, zoals de Akerk, Martinikerk en St-Jozefkerk. Ook de kleinere kerken in de wijken en dorpen komen voorbij, zij het in veel kleinere aantallen. Vervolgens werd gevraagd naar de ‘geholpen bekendheid’; van veertien kerken konden respondenten aangeven of zij hiermee bekend waren. Ook hier komt de Martinikerk als grote bekende naar voren. Ook de Synagoge is goed bekend onder de respondenten.
Wanneer er gerichter gevraagd wordt naar de bekendheid met kerken in de gemeente Groningen, dan zien we dat respondenten aangeven vooral goed bekend te zijn met de grote kerken in de gemeente (driekwart stelt hier redelijk of zeer goed bekend mee te zijn). De bekendheid met dorpskerken is een stuk lager; 14% is hier redelijk of zeer goed bekend mee. Met kerkgebouwen in de directe woonomgeving is 45% redelijk/zeer goed bekend. Met kerkgebouwen in de stad Groningen zijn de meeste respondenten een beetje (49%) of redelijk goed (36%) bekend.
Kerkbezoek
Van de respondenten geeft ruim de helft (56%) aan dat zij in het afgelopen jaar weleens in een kerkgebouw in de gemeente Groningen is geweest. De voornaamste reden van bezoek is het bezoeken van een culturele activiteit (65%). Daarnaast was 43% in een kerk om deze te bekijken. Een kwart bezocht de kerk als uiting van geloof/zingeving. Wanneer respondenten in het afgelopen jaar geen kerk bezochten, is de meest genoemde reden hiervoor dat zij hier geen interesse in hebben (63%). Bijna een kwart geeft aan dat zij niet goed weet wat er te doen is.
Activiteiten in kerken
Kerkgebouwen kunnen behalve een religieuze functie verschillende andere functies hebben, zoals een sportruimte, kinderopvang of muziekpodium. Het panel is gevraagd of zij bekend zijn met dergelijke activiteiten in kerkgebouwen in de gemeente. Hieruit komt naar voren dat 80% bekend is met één of meer activiteiten. Het meest bekend is men met het kerkgebouw als muziekpodium (56%) en voor verhuur voor bijeenkomsten, zoals symposia en vergaderingen (53%). Verder is een kwart bekend met een kerkgebouw in de gemeente Groningen met woonfunctie en een zevende is bekend met een horecafunctie.
Passende activiteiten in kerkgebouwen
We vroegen welk type activiteiten de panelleden het meest passend vinden wanneer een kerkgebouw in het centrum van de stad dan wel in de dorpen van de gemeente een nieuwe functie krijgt. Een culturele functie vindt men het meest geschikt, in het centrum iets meer dan in de dorpen (68% vs. 63%). Een maatschappelijke functie zoals het Leger des Heils, soepkeuken, opvang daklozen/asielzoekers/etc., dokterspost, ontmoetingsplek ouderen, vinden de respondenten in zowel het centrum als de dorpen vrij goed passen (respectievelijk 61% en 62%). Wonen vindt men iets geschikter voor de dorpen dan voor het centrum (29% vs. 23%). Een kleine groep (5-7%) geeft aan dat zij vinden dat een kerkgebouw geen nieuwe functie moeten krijgen.
Functies van kerken
We vroegen de respondenten welke huidige functies van een kerkgebouw voor hen het belangrijkst zijn. Daarbij zegt 8% dat een kerkgebouw niet voor hen van belang is. Van de overige groep stelt 86% dat de kerk als historisch erfgoed het belangrijkst vinden. Daarnaast vindt de helft de bezienswaardigheidsfunctie van belang en een derde de religieuze functie.
Toegankelijkheid en betrokkenheid
Bijna acht van de tien respondenten zijn het (helemaal) eens met de stelling ‘een kerkgebouw moet een plek voor iedereen zijn’. Toch voelen een stuk minder respondenten zich welkom in een kerkgebouw (58% (helemaal) mee eens). Twee derde zou het erg vinden als het kerkgebouw in hun buurt gesloopt wordt.
Wederopbouwkerken
We vroegen de respondenten in hoeverre zij het belangrijk vinden dat er kerkgebouwen van het type ‘wederopbouw’ bestaan blijven in de gemeente Groningen. De meningen zijn hierover verdeeld; bijna de helft vindt het een beetje of heel belangrijk dat dit type kerken blijft bestaan. Bijna een kwart vindt dit juist helemaal niet of niet echt belangrijk. Nog eens een vijfde is hierover neutraal.
Participatie
Er zijn een aantal vragen gesteld over in hoeverre respondenten zouden willen participeren als er nieuwe activiteiten in een kerkgebouw georganiseerd worden. Zeventien procent zou waarschijnlijk of zeker wel mee willen denken over de invulling van de nieuwe activiteiten. Tien procent zou waarschijnlijk of zeker wel als vrijwilliger mee willen werken aan de organisatie van de nieuwe activiteit. Ruim de helft zou niet willen meedenken (56%) en bijna twee derde zou niet willen vrijwilligen (62%).
Betrekken bij nieuwe functie
Zeventig procent van de respondenten zou op een manier betrokken willen worden wanneer een kerkgebouw in hun buurt een nieuwe functie krijgt. De grootste groep zou geïnformeerd willen worden (40%), 8% zou mee willen beslissen.